Aktualności

Triduum Paschalne w domowym kościele

Triduum Paschalne w domowym kościele

Podstawowym założeniem rodzinnego katechumenatu jest włączenie życia rodziny w rytm życia Kościoła znajdujący swój wyraz w rytmie roku liturgicznego.

W roku tym Kościół przeżywa całe Misterium Chrystusa, od Wcielenia aż do Zesłania Ducha Świętego oraz oczekiwania powtórnego przyjścia Pana. Ponieważ zaś całe dzieło odkupienia ludzkości zostało dokonane przez Chrystusa przede wszystkim przez misterium Paschy, obchód tego misterium w ramach tzw. Świętego Triduum Paschalnego Męki i Zmartwychwstania Pana ukazuje się jako szczyt całego roku liturgicznego. Ten obchód ma w roku liturgicznym to samo znaczenie, co niedziela w odniesieniu do całego tygodnia.
Trzeba tutaj dokonać pewnych zmian w naszych pojęciach i w naszej świadomości odnośnie obchodu Świąt Wielkanocnych. Dotychczas uważaliśmy za właściwe dni świąteczne niedzielę i poniedziałek, a więc dni poprzedzające niedzielę, zaznaczone kolorem czarnym, były to dni cechujące się szczególnie intensywnym przygotowaniem do świąt (porządki, zakupy, przygotowania kulinarne), w których odbywały się wprawdzie pewne dodatkowe nabożeństwa, widziane jednak również w perspektywie religijnego przygotowania do świąt.

Tymczasem w odnowionym kalendarzu liturgicznym, zgodnie z najstarszą tradycją Kościoła, tzw. Wielkanoc obchodzona jest jako jedyne, wyjątkowe święto, które trwa trzy doby: zaczyna się wieczorną mszą świętą Wieczerzy Pańskiej, szczyt swój osiąga w Wigilii Paschalnej, a zamyka się nieszporami Niedzieli Zmartwychwstania.
Jest tak dlatego, że śmierć i zmartwychwstanie Chrystusa, to są dwa oblicza tego samego misterium odkupienia. To nie śmierć, po której następuje zmartwychwstanie, lecz Zmartwychwstanie, które jest owocem śmierci, życie, które ze śmierci tryska.
Dlatego Święte Triduum (triduum = trzy dni) Paschalne jest największym świętem Kościoła. Trzeba więc koniecznie dążyć do tego, aby już od mszy wieczornej Wielkiego Czwartku w świątyniach i w naszych rodzinach był nastrój święta, aby wszyscy mający żywą wiarę uczestniczyli we wszystkich zgromadzeniach liturgicznych tych dni. W związku z tym trzeba wprowadzić głęboko do naszej świadomości termin i pojęcie pascha, który oznacza przejście, przejście Chrystusa przez Krzyż do Zmartwychwstania i nasze włączenie się sakramentalne w to przejście.

Trzeba również uświadomić sobie, że tzw. Wigilia Paschalna, to nie jakieś wielkosobotnie nabożeństwo przygotowujące obchód Zmartwychwstania, ale to właśnie sam ten obchód, jego wyraz szczytowy, samo centrum największego święta chrześcijan. To jest właśnie "wielka noc", w której Kościół czuwa, aby przeżyć w liturgii tajemnicę Zmartwychwstania. W nowym mszale ten obchód nosi nazwę "Msza Zmartwychwstania Pana" - "Missa Resurrectionis Domini". Z tym obchodem powinna się więc związać nasza polska nazwa "rezurekcja", a to, co dotychczas było tak nazywane powinno w naszej świadomości jako "procesja rezurekcyjna", stać się elementem dodatkowym, uzupełniającym, jako wyraz zewnętrzny, publiczny naszej radości zmartwychwstania.
Szczytowym uczestnictwem naszym w liturgii Kościoła musi stać się w naszej świadomości uczestnictwo w tej nocnej mszy świętej Zmartwychwstania, w czasie której, po wielkopostnym przygotowaniu odnawiamy nasze przyrzeczenie Chrztu świętego. Ta jedyna w roku liturgia jest przebogata w treść. W głęboko wymownych znakach głosi Chrystusa, który przez swoją śmierć i zmartwychwstanie stał się światłością świata. Ta jedyna w roku liturgia jest przebogata w treść. W głęboko wymownych znakach głosi Chrystusa, który przez swoją śmierć i zmartwychwstanie stał się światłością świata Ta liturgia, według przepisów liturgicznych, może się rozpocząć w sobotę po zachodzie słońca i dlatego, w myśl zasad kalendarza chrześcijańskiego wywodzącego się z Pisma św., należy już do niedzieli, a nie do soboty.

Ukazując w takich perspektywach obchód liturgii misterium paschalnego, trzeba też odpowiednio wyakcentować pozostałe dni Triduum. Wielki Czwartek - to pamiątka Wieczerzy Pana i ustanowienia Eucharystii. Na tej mszy świętej powinna już objawić się cała wspólnota lokalna pojednana ze sobą i z Bogiem w sakramencie pokuty, aby włączyć się w duchu jedności i miłości w Wieczerzę Pańską. Potem towarzyszymy Panu w drodze Jego cierpienia i męki, zwłaszcza przez adorację w tzw. "ciemnicy" i przy Bożym Grobie. Wielki Piątek w liturgii Kościoła, to dzień wywyższenia, adoracji Krzyża.

W taką perspektywę przeżywania Triduum Paschalnego powinna włączyć się wspólnota rodzinna pragnąca być domowym Kościołem.
W jaki sposób można to zrealizować w obecnych naszych warunkach, mając na uwadze, że Wielki Piątek i Wielka Sobota to są jeszcze dni pracy?
Oto kilka praktycznych rad i sugestii:

  • Triduum Paschalne zaczyna się od zawiązania wspólnoty odkupionej rodziny dzieci Bożych w ramach wieczornej mszy Wieczerzy Pańskiej. Wielki Czwartek powinien dlatego, zgodnie z najdawniejszą tradycją, być przeżywany w każdej wspólnocie lokalnej jako dzień pojednania. To pojednanie powinno dokonać się najpierw w łonie każdej rodziny, aby mogła ona przeżywać w Eucharystii tego wieczoru swoją pełną jedność.
  • Należy dążyć do tego, aby wszyscy członkowie rodziny odbyli swoją spowiedź wielkanocną przed rozpoczęciem Triduum Paschalnego. Cała rodzina powinna bowiem już uczestniczyć sakramentalnie we Mszy św. Wieczerzy Pańskiej. Wielki Czwartek jest najstosowniejszym dniem rodzinnej Komunii św.
  • Warunkiem należytego przeżycia Triduum Paschalnego w rodzinach chrześcijańskich będzie dążenie do ukończenia porządków przedświątecznych również przed mszą wieczorną Wielkiego Czwartku. W ten sposób mimo pracy zawodowej, można będzie w pewnym stopniu przeżyć Triduum Paschalne jako dni świąteczne.
  • W związku z przeżyciem Wielkiego Czwartku jako dnia pojednania i miłości społecznej, szerzy się zwyczaj agap rodzinnych, urządzanych na sposób wieczerzy wigilijnej. Po powrocie z uroczystej Mszy Wieczerzy Pańskiej rodziny gromadzą się przy stole nakrytym białym obrusem ze świecami. Na początku wieczerzy ojciec rodziny lub ktoś inny czyta fragmenty z mowy pożegnalnej Chrystusa w Wieczerniku wg Ewangelii św. Jana. Podczas dalszego ciągu wieczerzy można słuchać poważnej muzyki religijnej z płyty lub taśmy. Ojciec rodziny może w tym dniu usługiwać do stołu. Wieczerza może się zakończyć odczytaniem modlitwy arcykapłańskiej Chrystusa (zakończenie mowy pożegnalnej, J 17).
  • Każda rodzina poczuwa się do złożenia daru ołtarza dla biednych, w ramach Mszy św. wielkoczwartkowej.
  • W Wigilii Paschalnej uczestniczą, o ile możności wszyscy członkowie rodziny, z wyjątkiem małych dzieci - ze świecami.
  • W Niedzielę rano (po procesji rezurekcyjnej, jeżeli miała miejsce rano, w oderwaniu od Wigilii Paschalnej) odbywa się agapa świąteczna ("święcone"). Na stole powinna się znajdować piękna, paschalna świeca - "paschał rodzinny". Zapala ją ojciec rodziny ze słowami "Światło Chrystusa" - wszyscy odpowiadają: "Bogu niech będą dzięki". Można zaśpiewać pieśń wielkanocną. Modlitwę przed jedzeniem można ułożyć z modlitw przewidzianych na święcenie pokarmów. Oczywiście - na stole świątecznym, podobnie jak na stole wigilijnym, nie powinno być alkoholu.

Domowy Kościół List do wspólnot rodzinnych nr 13 - styczeń-luty 1978